پتانسیل ترسیب کربن در اراضی زراعی گندم دیم منطقه کیاسر

چکیده         کربن مهمترین عنصر گازهای گلخانه­ای محسوب می­شود که در دهه­های اخیر افزایش مقدار آن در اتمسفر سبب گرم شدن هوای کره زمین شده است. فرآیند ترسیب کربن در زیتوده گیاهی و خاک­هایی که تحت تأثیر این زیتوده هستند، ساده­ترین و ارزان­ترین راهکار ممکن برای کاهش سطح این گاز اتمسفری است. از آنجا که زمین‏های زراعی سطح زیادی از مساحت  کشورها از جمله ایران را شامل می‏شود، این مطالعه با هدف ارزیابی توان ترسیب کربن گندم دیم (Triticum aestivum) در منطقه نیمه خشک کیاسر انجام شده است. نمونه­برداری از پوشش گیاهی و خاک به روش تصادفی سیستماتیک در قالب 30 پلات 5/0 متر مربعی و در طول 3 ترانسکت 100 متری صورت گرفت. به منظور بررسی میزان کربن بیوماس هوایی و زیرزمینی اقدام به نمونه­برداری کامل از بیوماس اندام هوایی و زیرزمینی گردید. برای مطالعه ترسیب کربن خاک نیز در پای نمونه­های گیاهی اقدام به حفر پروفیل‏هایی به عمق 30 سانتیمتر در امتداد هر ترانسکت شد. ضریب تبدیل ترسیب کربن هر یک از اندام­های چهارگانه گیاهی (سنبله، ساقه، برگ، ریشه) به صورت جداگانه توسط روش احتراق تعیین شد. در نمونه­های خاک نیز میزان کربن آلی با روش والکی بلک تعیین گردید.  نتایج این بررسی نشان داد که میزان ترسیب کربن در اندام­های مختلف تفاوت معنی­داری در سطح احتمال 5 درصد داشته و سنبله­ها بیشترین و ریشه­ها کمترین توان ترسیب کربن را داشتند. همچنین میزان ترسیب کربن در زیتوده گیاهی 884/1 تن در هکتار  و در خاک آن332/16 تن در هکتار می­باشد که توانایی این گیاه را در ترسیب کربن و کاهش گازهای گلخانه­ای در منطقه مورد مطالعه نشان می­دهد. با توجه به نتایج تحقیق حاضر و سطح زیر کشت گندم در کشور این گیاه با توان ترسیب کربن بالا می­تواند نقش موثری در کاهش گازهای گلخانه­ای ایفاء کند.